12 januari 2010

Avatar (2009)


Het is bijna niet te vatten: James Cameron, toch wel dé big budget actieregisseur bij uitstek, heeft in vijftien jaar geen actiefilm meer gemaakt. Het is van True Lies geleden dat de meester zich nog eens aan explosies en oneliners waagde, en het klimaat is sindsdien toch enigszins veranderd. Nadat het genie achter Terminator en Aliens zijn vizier had gericht op Titanic werd de markt overgenomen door figuren als Michael Bay; de val van de blockbuster was groot en verandering zit er niet meteen aan te komen. Voor groots, episch en actievol entertainment is het nog steeds een helse opdracht om doorheen de hersendodend banale bandwerken op zoek te gaan naar iemand die het juist doet. En kijk, daar is James Cameron weer.

Avatar is een origineel verhaal. Dat is, Avatar is geen adaptatie, maar ècht origineel is het zeker en vast niet. Het plot staat nu eenmaal bomvol van de clichés (wat verwacht je anders van een Cameron): de vergelijkingen met Pocahontas, Dances with Wolves en FernGully stapelen zich op en het verhaal van de film is onmiskenbaar vergelijkbaar. De vraag die zich dan stelt is waarom dit zo een groot probleem is bij een hedendaagse productie. Om bij dezelfde parallel te blijven: Dances with Wolves is ook een variant op het klassieke verhaal, maar bij deze film - die zichzelf een klassieker mag noemen - schijnt dat geen minpunt te zijn. Dat is hypocriet, maar al wie niet zat te wachten om het verhaal hierop af te schrijven krijgt een flink avontuur terug. Avatar is voorspelbaar, ongenuanceerd en enorm luidruchtig, maar uiteindelijk werkt dat gewoon bij dit soort grootse producties. Het verhaal is simpel maar degelijk en zorgt door de perfecte balans met set pieces voor een complete voldoening. Zeker de finale die na een flinke opbouw werkelijk alles van de kaart veegt is niet minder dan indrukwekkend te noemen. Gedurende de bijna drie uur durende belevenis zit er geen één dood moment in de film of voelt er één scène ook maar lichtjes overbodig, zelfs niet wanneer een vlucht enkele minuten wordt uitgerokken om de omgeving tentoon te stellen. Cameron weet op elk moment wat het publiek wil zien en biedt het vervolgens met veel enthousiasme aan.

Avatar onderscheidt zich dus niet door het verhaal, maar veeleer door de presentatie ervan. De wereld die hier gecreëerd werd is diep en gevarieerd en biedt met alle gemak ruimte voor de komende sequel. De fauna en flora zijn divers (zonder ergens te gimmicky te worden) en voelen aan als één groot geheel. Deze volledigheid strekt ook buiten de wereld van Pandora; alles wat in de film voorkomt voelt af aan. Wanneer holografische kladbladen worden gebruikt past dit binnen het geheel en trekt het voldoende aandacht om het science-fiction gedeelte te onderstrepen, maar nooit ten koste van de scène zelf. Het zijn deze dingetjes die zorgen voor de visuele compleetheid van Avatar.

Hét grote sleutelwoord is gevallen: visueel. Het productieteam achter Avatar heeft kosten noch tijd gespaard om baanbrekende effecten te bezorgen en levert hier zonder twijfel de beste CGI tot op heden af. Vooral de motion capture - toch wel hèt technische paradepaardje van Avatar - zorgt ervoor dat de film volledig werkt. Nooit eerder toonden digitale wezens emotie op deze manier en konden deze zo effectief het emotionele middelpunt van de film vormen. Ondanks het gebrek aan uitdieping of achtergrond bij de platte personages kàn je om ze geven, juist door deze techniek. Hiernaast is ook de 3D alvast berucht, en terecht: de subtiliteit van het geheel weet je nog meer in deze prachtige wereld te betrekken. Avatar voelt - wanneer je nog maar eens kilometers in de achtergrond lijkt te kijken - eerder aan als een bezoek aan Pandora dan een bioscoop. Vandaar ook het (voorlopig?) relatief lage cijfer, in afwachting tot het resultaat van de overzetting naar het huiselijke scherm. Maar dat Avatar sowieso een zoveelste triomf is voor James Cameron staat buiten kijf.


8.5

Geen opmerkingen:

Een reactie posten