25 juli 2010

Inception (2010)

Twee jaar geleden was ik helemaal wild van Christopher Nolans The Dark Knight, een film die al mijn knoppen tegelijk wist in te drukken wat voor een fenomenale filmervaring zorgde. Ik noemde The Dark Knight zelfs de op één na beste film van vorig decennium, dusja: de liefde was groot. Door het gigantische succes van deze film heeft Nolan Inception mogen maken: een persoonlijk droomwerk met een script waar hij jaren werk in gestoken heeft. Een reden om nog meer van The Dark Knight te houden; want niet alleen is Inception een geweldige film, ik vind hem - en dit had ik nooit verwacht neer te schrijven - nog wel beter dan The Dark Knight. Inception is misschien wel de beste film die ik ooit in de cinema heb mogen aanschouwen, sterkere superlatieven kan ik niet bedenken.

Alleen al de originaliteit van Inception is een groot verkooppunt. Het collectieve dromen werd naar mijn weten nooit eerder op deze manier verfilmd; al zeker niet in een grote Hollywood-productie. De premisse waarop Inception steunt is fris, het is eens iets écht nieuws en ik kan me geen recente blockbuster herinneren waar dat nog van te zeggen valt. Je kan het uitgangspunt zien als een mengeling van The Matrix, Eternal Sunshine of the Spotless Mind en Synecdoche, New York: bewust dromen, vele opbouwende lagen en het onderscheid tussen droom en realiteit behouden staan centraal in Inception. Nolan heeft jaren aan de uitwerking van zijn liefdeskind gewerkt en het resultaat is wonderbaarlijk: alle puzzelstukjes van het verhaal passen precies in elkaar en wanneer je eindelijk achteruit kan stappen om de epische puzzel te bezichtigen kan je niet anders dan onder de indruk zijn. Nolan verwacht wel van zijn publiek dat het zijn basisprincipe zomaar wil inslikken: de wetenschap achter het collectieve dromen wordt nauwelijks uitgewerkt, maar hapklaar gepresenteerd. Het lijkt wat op Children of Men in die aanpak: je moet bereid zijn om het verhaal in een wereld te plaatsen die niet gedetailleerd geïntroduceerd wordt. Ergens is dat jammer, want het idee is razend interessant en wat meer expositie zou alleen maar verder gebouwd hebben op deze interesse, maar anderzijds ben je als filmmaker gebonden aan de lengte-restricties van je medium. Stiekem hoop ik eigenlijk op een verdere uitdieping van dit universum: niet via een sequel (een Inception 2 zou deze film onmogelijk evenaren), maar via stripboeken, heuse romans of zelfs beschrijvende boeken à la Tolkiens Silmarillion.

Want wees maar zeker dat Nolan die tweeënhalf uur film die hij voor handen heeft vol informatie gepropt heeft. De meeste nevenpersonages zijn niet héél erg sterk uitgewerkt - al kan dit bewust gedaan zijn - en zoals gezegd wordt veel informatie je gegeven, maar niet uitgelegd. En nochtans zit er geen gat in deze vrij lange film waar je wat van deze verhaalelementen in had kunnen verwerken. Nolan construeert zijn film met een énorme vakmanschap - de film voelt nauwelijks half zo lang aan als hij effectief duurt - en vraagt door de schat aan informatie een constante focus. In dat opzicht is het een echte concentratietest, want je mag gedurende de 150 minuten niet zomaar wegdromen of je loopt het risico volledig te verdwalen in Nolan's labyrint. Er is op internet inmiddels flink wat sprake rond de benodigde intelligentie die nodig is om Inception te kunnen volgen: naar mijn beleving valt dat reuze mee. Het is niet zoals bijvoorbeeld Where the Wild Things are waar je actief mee moet denken, Nolan vraagt alleen dat je luistert. Net als bij Following, Memento en The Prestige laat hij je niet in het donker, daar is Nolan een veel te goede verhaalverteller voor. In het eerste uur van Inception zet hij het verhaal volledig op poten: alle pionnen worden netjes opgesteld, waar de rest van de film - één grote achtbaanrit - de vruchten van plukt. Je kan deze "inleiding" zien als een labyrint op zich: het is niet moeilijk om het eindpunt te vinden binnen de voorbereiding, maar je mag het overzicht niet verliezen door de vele andere gangetjes. Nolan gooit namelijk nog een hele hoop informatie en een stevig subplot je richting uit, en als je je daar blind op staart zie je uiteindelijk door de bomen het bos niet meer. Het kunnen volgen van Inception is uiteindelijk geen kwestie van intelligentie, maar eerder een van concentratie en het vermogen om informatie op te zuigen.

Maar die vereiste inzet loont wel degelijk de moeite. Wanneer de bal eenmaal aan het rollen gaat laat Nolan zien dat hij hier wel degelijk een blockbuster in mekaar geflanst heeft, en niet enkel bezig is met het vertellen van een ingewikkeld verhaal. In The Dark Knight viel het al op dat Nolan de gave van het overzicht bezit: actiescènes zijn intens en chaotisch, maar door goedgeplaatste overzichtshots verlies je nooit iemand uit het oog. In deze film is Nolans grootste verdienste misschien wel dat hij in feite een uur lang actie biedt die nooit vermoeiend (de actie staat stééds in dienst van het verhaal) of onduidelijk wordt, terwijl we de actie toch op een viertal fronten volgen (en je dacht dat de finale van Avatar al knap in mekaar stak?). Wat ook wel een beetje helpt is dat Inception mag pronken met de meest unieke en onmiskenbaar baanbrekende speciale effecten die we sinds The Matrix hebben gezien. De bullet-time was een mijlpaal, maar wees maar zeker dat de dubbelplooiende stad of het zwaartekrachtloze gevecht er ook een is. Ook de muzikale score valt op - en ik ben absoluut niet het type dat specifiek op een soundtrack gaat letten - en kent een gepaste variatie aan stijlen en een schitterende opbouw. Ja, de soundtrack is van de hand van Hans Zimmer wat zoveel betekent dat het waarschijnlijk zijn eigen gerecycleerd materiaal of een ripoff van een andere film is, maar opzichzelfstaand voelt Zimmer de film perfect aan.

Als je net als ik een twintiger én mannelijk bent, heb je waarschijnlijk ooit in je leven een hekel gehad aan Leonardo DiCaprio. Aan het einde van de lagere school kwam Titanic uit en werd hij door zowat het hele schoolplein gebrandmerkt als mietje. Nu - dertien jaar later - zijn er blijkbaar nog steeds mensen die hem dit kwalijk nemen, maar die vervelende babyface van weleer is inmiddels uitgegroeid tot een héél grote meneer. Leo toont sinds hij voor het eerst met Martin Scorsese samenwerkte tijdens Gangs of New York een exponentiële groei in zijn acteren: hij kende eerder dit jaar al een hoogtepunt in Shutter Island, maar ook in Inception staat hij met diezelfde emotionele intensiviteit te koop. Joseph Gordon-Levitt mag tonen dat hij ook in een goede actiefilm kan schijnen (waarom hij ooit voor G.I. Joe gekozen heeft is een raadsel) en mag naast algemene badass ook de meest hallucinante gevechtscène van het jaar op zijn naam schrijven; dit wordt niet meer overtroffen, onmogelijk. Eigenlijk zit er gewoon geen enkele valse noot in de cast: Ellen Page is onschuldig en jong en dient vooral als de link tussen film en publiek, Marion Cotillard is beeldschoon en draagt op haar eentje een groot deel van het hart van de film, Tom Hardy, Dileep Rao, Ken Watanabe, ... iedereen doet veel meer dan enkel zijn steentje bijdragen.

In feite had Inception een paradoxaal effect op mij: eigenlijk schieten woorden mij te kort om de indruk die het op mij maakte uit te drukken, anderzijds zou ik er duizenden woorden over kunnen neerschrijven. Christopher Nolan bevestigt zijn status als beste regisseur van zijn generatie en Paul Thomas Anderson moet There Will be Blood minstens evenaren om hem bij te blijven. Inception is een geweldig uitgewerkt verhaal, dat intelligent gebracht wordt zonder pretentieus over te komen. Het is een ingewikkelde film die uitnodigt tot herbekijken, maar niet tot verwarring. Het is een blockbuster die op elk niveau overtuigt: het weet meer te zijn dan actiescènes, zonder op dat vlak tekort te schieten. Het weet monumentale speciale effecten te gebruiken zonder dat het ooit aanvoelt als onnodige CGI. Inception is een parel van een film: Nolans beste en de beste film van het jaar (en ik heb Shutter Island en Ghost Writer héél hoog staan). Nu al een grote deelnemer voor een hoop Oscars in 2011. De film verdient meer lof dan ik kan uitdrukken: dit is dé grote film die je dit jaar moet zien - neen, beleven - in de cinema.

5 opmerkingen:

  1. Awesome Ced! Lijkt me idd een briljante film, binnenkort eens gaan zien.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Mag ik even zeggen dat Nolan dan misschien wel een hele mooie gave heeft in het goed in beeld brengen van actiescenes, maar jij kan op z'n minst je enthousiasme perfect overbrengen in woorden, Ced.

    Met veel plezier de review gelezen. Ik ben zo iemand die moeite heeft om volledig geconcentreerd een film te kijken. Niet zozeer omdat films ingewikkeld zijn (juist dat laat me bij de les blijven), maar anderhalf uur stilzitten en staren naar bewegend beeld vind ik gewoon moeilijk. Dus je begrijpt dat ik niet sta te springen om een film als Inception te gaan kijken. Alleen word ik nu in ieder geval wel verleid om het te gaan proberen. Ben heel benieuwd of deze film dan EINDELIJK mijn ongelijk kan bewijzen dat lange films mij snel verliezen.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Uitstekende write-up. Volgens mij heb ik het al eens eerder gezegd, Cedric, maar je zou zo professioneel filmrecensent kunnen worden.

    Prachtige film trouwens, Inception. Ik heb 'm gisteravond gezien, en hij heeft in zekere zin de manier waarop ik naar dromen kijk voor alijd veranderd.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Moet de film nog steeds kijken, maar na het lezen van je stuk krijg ik daar steeds meer zin in.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Darnit ik wil die film ziieeen!! :p

    BeantwoordenVerwijderen