12 september 2010

The Brothers Grimm (2005)

Na Fear and Loathing in Las Vegas probeerde Terry Gilliam het verhaal van Don Quixote te verfilmen, maar door veel problemen met de gezondheid van de hoofdrolspeler, het weer en de onvermijdelijke financiën werd dat project uiteindelijk geannuleerd (het hele verhaal wordt zeer goed weergegeven in de documentaire Lost in La Mancha). Dat project werd overigens recent nieuw leven ingeblazen, maar toen Warner Brothers bekendmaakte dat ze hun eigen, blockbuster versie van Don Quixote wouden maken werd de financiering opnieuw een probleem. Het zit hem toch echt nooit mee, die Gilliam.

Maar door het falen van zijn eigen The Man Who Killed Don Quixote kreeg Gilliam steun langs alle kanten. Door het collectieve medelijden genoot hij weer een flinke status, en het imago van lastpost die drukke films maakt leek te vervagen. Hij werkte zijn eerste film in acht jaar af en het lijkt bijna onvermijdelijk: plots is Gilliam weer het buitenbeentje dat hij altijd al geweest is. Tijdens de productie waren er stevige problemen met producers Bob en Harvey Weinstein en uiteindelijk waren noch zij, noch Gilliam 100% tevreden met de film. De Amerikaanse pers is nooit gecharmeerd geweest door Gilliams films, en bijgevolg konden ze hun ongenoegen botvieren: The Brothers Grimm werd volledig afgemaakt door de critici. "Mooie beelden, maar een verwaarloosd verhaal" bleek het algemene consensus, kritiek die al eerder onterecht over Gilliams films uitgesproken werd. Dat de prent visueel in orde is spreekt voor zich: de film is natuurlijk weer bijzonder creatief, van camerawerk tot visuele effecten en omkadering. The Brothers Grimm overtuigt op visueel vlak, dat volgepropt zit met ideeën zoals rondlopende bossen en een honderden jaren oude, bijna gecomposteerde Rapunzel. Enig nadeel is wel dat de CGI absoluut niet op punt staat en de ideeën daardoor niet altijd even sterk weten te overtuigen.

Maar dat de film een narratieve rommel zou zijn is dan weer bijzonder dubieuze commentaar. Neen, niet alles in de film is erg gladgestreken en er zitten heel wat ruwe kanten aan, maar dat is nog niet rommelig. De narratieve structuur is niet zozeer lastig om te volgen: we zijn het gewoon niet gewoon om het verhaal - in dit soort film - zo lang te blijven volgen. Het grootste probleem is waarschijnlijk de gewenning aan de blockbuster, die dezer tijden veel dommer is dan vroeger. Tegenwoordig moeten dit soort films achtbanen zijn: even opgetakeld worden aan het begin om daarna van hoogtepunt naar hoogtepunt te glijden. Dat is The Brothers Grimm hoegenaamd niet. Het is in deze tijd een gedurfde zet van Gilliam (waar hij dus ook voor afgestraft is geweest), maar niet alle pionnen worden al in de eerste akte klaargezet. De uiteindelijke schurk en hun motivatie worden bijvoorbeeld pas rond het middelpunt geïntroduceerd, iets waarmee in Amerika duidelijk niet gelachen wordt. In de gebruikelijke moderne blockbuster-structuur wordt er van je verwacht dat je na de eerste akte geen aandacht meer besteedt aan het plot, maar alleen nog maar naar de opeenvolging van glimmende setpieces kijkt. Tegenwoordig is het een trend om dit te verschuilen door een betekenisloze twist aan het einde te plaatsen, maar bij The Brothers Grimm wordt het plot effectief verdeeld over de drie aktes, waarmee duidelijk teveel van de kijker gevraagd wordt.

Maar ondanks dat ik het absoluut niet met dat kritiekpunt eens ben, is dit wel één van Gilliams zwakkere films. Er zitten heel wat elementen in de film die absoluut niet werken. Zo is de finale van de film nogal saai en verwatert het plot daar in gratuite actiescènes en een magere suspense. Ook de cast is nogal wisselvallig: Heath Ledger en Matt Damon zijn degelijk en weten vooral in hun plezierig samenspel te overtuigen, en Lena Headey weet zich te redden in haar vrij platte rol. Maar Jonathan Pyrce en vooral Peter Stormare staan zo overdreven, belachelijk en zelfs frustrerend te acteren dat ze bij momenten het plezier van Ledger en Damon weten te neutraliseren. Maar het sterkste minpunt is misschien nog wel de typische Gilliam thematiek, die nagenoeg volledig afwezig lijkt te zijn. Heath ledger is een romanticus die gelooft in sprookjes, waar Matt Damon een realist is die ze als onzin bestempelt: uiteindelijk weet het Ledger personage zich daarmee te verweren tegen de magie die blijkt te bestaan. Maar dat is een wel heel magere "fantasie vs. realiteit" boodschap, zeker in vergelijking met zijn ouder werk. In feite vertelt Gilliam hier een simpel verhaal over sprookjes, zonder daar meer mee te doen, en dat is jammer. In vergelijking met de vele platte blockbusters is deze iets intelligenter, maar binnen Gilliams repertoire is The Brothers Grimm toch vooral een weinig betekenende, zielloze film. Maar zeker en vast niet "lastig te volgen".

Geen opmerkingen:

Een reactie posten