15 mei 2010
Gattaca (1997)
Er zijn zo'n momenten waarop ik al eens denk dat ik te laat geboren ben. Led Zeppelin op hun hoogtepunt kunnen bewonderen, de release van Star Wars meemaken, ... iedereen denkt er wel eens aan. Maar af en toe komt er een film als Gattaca voorbij waardoor de gedachte in me opkomt dat ik misschien wel juist op tijd ben geboren. Een luttele eeuw later en wie weet in wat voor in wereld ik zou leven?In het geval van Gattaca zou dat een wereld zijn waar de wetenschap het DNA volledig onder de knie heeft. Een zwangerschap is geen loterij meer, op voorhand kan het kind netjes ineen worden geknutseld: huidskleur, grootte en zelfs bepaalde talenten en gedragskenmerken kunnen precies bepaald worden. Dat klinkt misschien als typische science fiction praat, maar gezien de ontwikkelingen die de biowetenschap in bijzonder weinig
tijd gekend heeft hoeft dat niet eens zo'n héél ver toekomstbeeld te zijn. Gattaca gaat het debat aan rond zo'n samenleving waar al je kenmerken door je ouders beslist worden. Dat geen enkele ouder voor een dom kind zou kiezen is misschien niet zo heel erg, maar welke ouder zou bijvoorbeeld voor een rebel opteren? De typische ironie van perfectie is immers dat het saai is, en dat is wat Gattaca aantoont. De hele sfeer in Gattaca is afstandelijk en ingetogen en biedt een zeker drukkend gevoel binnen de film: op elk moment lijkt er spanning in de lucht te hangen. Een verfrissende aanpak waaronder de narratief wel enigszins lijdt: doordat de spanning constant aanwezig is verwatert de spanningsboog van het plot een beetje.Vincent Freeman (Ethan Hawke) werd - het is maar hoe je het bekijkt - normaal op de wereld gebracht: een kind dat voortkwam uit de liefde tussen zijn vader en moeder. Vincent is geen topatleet, bijziend en heeft een zwak hart waardoor zijn levensverwachting slechts dertig jaar bedraagt. Vincents enige levensdroom - astronaut worden - blijkt door zijn hartproblemen echter onmogelijk: in een samenleving waar kinderen specifiek ontworpen worden zullen de natuurlijke kinderen onvermijdbaar gediscrimineerd en bevooroordeeld worden.
Daardoor bloeit er echter wel een nieuw soort zwarte markt: identiteitsfraude. Jerome Eugene Morrow (Jude Laws sterkste prestatie in zijn carrière) staat recht tegenover Freeman: hij werd wèl gecreëerd in een laboratorium, maar moest opvechten tegen hoge verwachtingen van perfectie. Toen hij tweede werd in een zwemwedstrijd probeerde hij zelfmoord te plegen, wat hem verlamd achterliet. Met behulp van een hoop opoffering en dagelijkse bloed-, haar- en urinestalen neemt Vincent de persoonlijkheid van Jerome over waardoor hij een hoge positie binnen het ruimtevaartbedrijf Gattaca verwerft. De detaillering waarmee dit verhaal geschreven werd is werkelijk fenomenaal; waar schrijver Andrew Niccol (The Terminal, Lord of War) een oscarnominatie mocht ontvangen voor The Truman Show, verdient het script van Gattaca nog veel meer erkenning.Zeven dagen voor Vincents reis naar Titan, maan van Saturnus, wordt de regisseur van de ruimtemissie dood teruggevonden. Tijdens het politieonderzoek wordt een wimper van Vincent gevonden, wat wijst naar een in-valid (niet-wetenschappelijk gecreëerde mens) als moordenaar. De film is in feite een thriller waarbij de strop rond de onschuldige Vincents nek steeds strakker komt te zitten. Dit werkt op zichzelf niet volledig omdat de spanning er sowieso al is: weet Vincent zijn geleende
identiteit te behouden? Natuurlijk weet het onderzoek er nog wel wat spanning bij te doen, maar het lijkt teveel op de achtergrond te staan ten opzichte van de prestatie van Vincent. De reden dat dit géén doodsteek is voor de film is omdat alles wat ik hierboven besproken heb tegelijk gebeurt. Tijdens het onderzoek naar de moordenaar leren we steeds meer over hoe Vincent erin slaagt Gattaca te misleiden, we leren meer over de technologie in deze toekomst en dat terwijl Vincent een romance start met een collega (Uma Thurman). Er is altijd wel iets te zien in Gattaca, terwijl op hetzelfde moment ruimte wordt gemaakt voor allerhande ethische vragen. Gattaca is een science fiction meesterwerk dat bijzonder intelligent is geschreven, aangevuld met een mooie cinematografie en soundtrack en is een schoolvoorbeeld van science fiction dat inhoudelijk wat te zeggen heeft.
Abonneren op:
Reacties posten (Atom)
Fijn om een zo positieve recensie op een enorm ondergewaardeerde film te lezen. Heb hem nu al een paar keer gezien en het blijft boeiend en spannend.
BeantwoordenVerwijderen