8 juni 2010
Zardoz (1974)
Zardoz is een gigantisch stenen hoofd dat door de lucht vliegt en aanbeden wordt door de bevolking. "The gun is good, the penis is evil" is de wijsheid die deze God verspreidt: mensen zijn slecht, geweren schieten kogels die dit slecht verwijderen terwijl de penis zaad schiet dat het kwaad verspreidt. Een duidelijk verschil met de Katholieke kerk, dus. Sean Connery is Zed, een van deze gelovigen die zichzelf het stenen hoofd in heeft gesmokkeld, waar hij - al dan niet per ongeluk - de man die het stenen hoofd bestuurt neerschiet. Het hoofd crasht en Zed bevindt zich in een hippiecommune die bestaat uit flamboyante mannen en schaarsgeklede dames, stuk voor stuk onsterfelijk en bezittend over psychische krachten. Wanneer de hippie-wetenschapsters hem vinden worden er testen op hem uitgevoerd en wordt hij in feite als slaaf gebruikt. Ter onderzoek naar erecties - geen mens die daar ook maar iets van begrijpt! - wordt Zed onderworpen aan beelden van een inefficiënt douchende dame en een partij modderworstelen. Kleine Bond beweegt echter pas wanneer Zed de moeite neemt om de wetenschapster eens goed te bewonderen: dat is de Sean Connery die we kennen en waar we van houden. Er zijn zo nog een paar momenten: wanneer Sean bij de zogenaamde Apathetics komt (mensen die letterlijk niets anders doen dan naar de grond staren) komen zijn primitieve driften bovendrijven en vergrijpt hij zich aan een van de vrouwen. Maar wanneer ze niet tegenstribbelt verliest hij zijn interesse vrij snel en gooit hij de vrouw op een berg hooi. En geloof me, wanneer ik zeg "gooien" is dat allerminst overdreven: ik heb een vrouw niet meer zo ruw aan de kant zien geschoven worden sinds Halle Berry een Oscar won.
Om toch eens even over Sean Connery uit te weiden: ik begrijp dat wanneer iedereen je als James Bond ziet je typecasting wil vermijden. Je wil niet het soort acteur worden waarvan je al meteen weet welk personage hij zal zijn, dat is een eerbiedwaardig doel als acteur. En het minste dat je kan zeggen is dat hij daar met Zardoz in slaagt. Twee jaar na Diamonds are Forever speelt Sean Connery misschien wel de meest onbegrijpelijke rol die je een acteur van dat formaat ooit zal zien spelen. Het gladgeschoren Bond-gezicht is hier al bijna onvindbaar onder de gigantische bakkebaarden en bijpassende Harley Davidson-snor, wat met een assorti gevlochten paardenstaart tot op borsthoogte absoluut geen zicht is. Maar het is de kostumering die ervoor zorgt dat je het hoofdpersonage van Zardoz gewoonweg niet serieus kan nemen. Connery's bovenlichaam wordt bedekt door twee dingen: rode bretellen die opgebouwd zijn uit ammunitie en een enorme gazon aan borsthaar. Oké, in de 70's waren vrouwen nog wild van zo'n borsttapijt, maar zelfs naar die standaarden is de wintervacht van Sean hier een beetje over the top. Daaronder enkel een rode onderbroek en om het geheel af te werken schoeisel dat enkel efficiënt omschreven kan worden als hoerenbotjes. Hij werd al eens regelmatig bekritiseerd omdat hij altijd - zijnde het Rus of Spanjaard - met hetzelfde accent praat, maar Connery mag van geluk spreken dat de bevolking zijn voorkomen in deze film collectief vergeten is.
Het blijkt uiteindelijk dat Arthur - de persoon die het stenen hoofd bestuurde - de hele stam der bruten grotendeels voor zijn plezier onderhield. Zed en zijn mede exhebi- em... 'exterminators' beperken de populatie en zorgen ervoor dat de slaven graan produceren, dat ze dan aan Zardoz offeren zodat de hippiecommune daar brood van kan produceren. Maar Zed blijkt intelligenter te zijn dan zijn soortgenoten, leert lezen en komt - na een volledige bibliotheek door te nemen - in contact met The Wizard of Oz. En hou je klaar voor deze shocker: als je je duimen precies goed positioneert zodat de "Wi" en "of" wegvallen staat er: ZARDOZ! Ja, het geloof van Zed's volk en het populaire sprookje delen een plot en Zed is daar niet bepaald blij om. In de hippiecommune zijn de onsterfelijken zich ondertussen onnoemelijk aan het vervelen. Wat is dat, film? Onsterfelijkheid is niet zo leuk als je zou denken? Dat lijkt een beetje het grote punt van Zardoz te zijn, wat gezien de hopen films, boeken en nummers die erover geschreven zijn een klein beetje achterhaald is.
Maar in dit stuk ligt ook wel de B-film charme die ik van de film verwacht had. De dialogen zijn overdreven pompeus, er wordt matig geacteerd en het verhaal is nogal een beetje rommelig, maar dat alles wordt nog opgevangen door Sean Connery die zoveel mannelijkheid uitstraalt dat het wel eens radioactief zou kunnen zijn. Dat we binnen driehonderd jaar groene stokbroden produceren met een machine die enkele vierkante meters groot is lijkt erg onwaarschijnlijk, maar het is wel amusant om te bezichtigen. De eerste helft is zelfs heel erg sterk, vliegt voorbij en voordat je het doorhebt zit je halverwege de film en heb je je geweldig goed geamuseerd. Goed, 70's sci-fi is geen 80's sci-fi en je wordt overdonderd met termen als "mediteren op het tweede niveau", maar dat is allemaal heel erg cool omdat je de film toch niet serieus neemt (elke geloofwaardigheid werd al uit het raam gegooid bij "The penis is evil"). Maar dat blijkt allemaal maar voorbereidend werk te zijn voor regisseur John Boorman. Na zijn grote succes Deliverance had hij genoeg geld en faam opgebouwd om een persoonlijk project te mogen creëren, en wees maar zeker dat dat persoonlijk project niet alleen bestaat uit Sean Connery in badpak. Het is net wanneer je begint te vermoeden dat Zardoz wel eens héél cool cult-entertainment zou kunnen zijn dat Boorman het voorgaande drie kwartier neemt en het mengt in twee grote emmers LSD en cocaïne.
"Seks en geweld gaan samen" en andere vergelijkbare "been there, done that" boodschappen worden hier tot uiting gebracht, maar niet door simpele narratief. Oh neen, John Boorman had iets veel interessanter in gedachten: citaten van beroemde filosofen, expressieve dans, artsy fartsy beeldprojectie en ga zo maar door. Het probeert allemaal net wat intelligenter te zijn dan het is - hallo! Sean Connery in een speedo - en dat zorgt voor een koppijn-opwekkende ervaring. Interessante thema's worden afgebroken om plaats te maken voor inhoudsloze waanzin (je kan altijd discussiëren dat er iets mee bedoeld wordt, maar het lijkt hier allemaal toch wel als decoratie te dienen). De tweede helft van de film is zo ontzettend verwarrend, zwak en gewoonweg niet prettig om te kijken dat dat al het plezier van de eerste helft doet vergeten en dat ik uiteindelijk overblijf met een verrassend lage score. De film teert volledig op de provocerende thematiek en overlaadt dat dan maar met zoveel mogelijk spiegels en dubbelzinnige beelden dat het uiteindelijk wel diepzinnig zal overkomen, zeker? Wel, dan mag je nog zo hard je best doen, maar uiteindelijk zit je nog altijd met een film waar sexy ruimte hippies Sean Connery's penis bestuderen.
Abonneren op:
Reacties posten (Atom)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten