24 oktober 2010

The Social Network (2010)

Eenentwintig jaar, actief op het internet en zelfs "ik vind dit leuk" knopjes onder elk artikel. Het mag u verbazen, maar toch ben ik niet actief op Facebook, en het lijkt er steeds vaker op dat ik de enige ben. Andermans levens zijn niet interessant genoeg om op de voet te volgen tenzij ze aangevet of botweg gelogen worden, waar je bij geconcentreerde, "normale" sociale omgang geen last van hebt. En daarbij ben ik ook al geen fan van technologie waarvan de gebruiker eerder slaaf is dan meester. Maar om dat half miljard mensen dat mijn mening niet deelt (dwazen!) een plezier te doen heeft Aaron Sorkin een ijzersterk script geschreven (een adaptatie van The Accidental Billionaires) en mocht David Fincher het allemaal in beeld brengen. De Fincher die zijn strepen verdiende met gewaagde films als Se7en en Fight Club lijkt nu, na eerder ook al The Curious Case of Benjamin Button, nog nauwelijks herkenbaar.

In "de Facebook-film" zien we het ongetwijfeld sterk gedramatiseerde verhaal van Mark Zuckerberg. Nadat hij gedumpt wordt door zijn vriendin - niet onlogisch, want Zuckerberg is een egocentrische, tactloze zak - bezat hij zich en zet de eerste stapjes van het fenomeen dat uiteindelijk 10% van de wereldbevolking zal veroveren. Vervolgens zien we de evolutie van de website en de rechtszaken die Zuckerberg daardoor krijgt aangesmeerd. Deze blok "documentaire" vormt het leeuwendeel van The Social Netwerk, en de grootste verdienste van de film is dat dit nooit vervelend wordt. De film raast aan een hoog tempo voorbij en weet vooral door de vlijmscherpe dialogen te overtuigen. Gesprekken vloeien bijzonder aangenaam voort en weten de zeer specifieke vakjargon zeer goed op te vangen. Het is één ding om termen als "SQL" en "BASIC" zomaar rond te strooien, maar om ze in een mainstream-film te hanteren en toch niemand te distantiëren geeft blijk van een sterk uitgebalanceerd script. Het is ongeveer wat je zou kunnen verwachten dat Quentin Tarantino met een film als The Matrix zou uitspoken. Het is hip, het is aangenaam, het is cool, ookal heb je soms misschien geen idee wat bepaalde verwijzingen precies betekenen. Dat is de voornaamste steunpilaar van de film: haal de frisse dialogen weg en The Social Netwerk is plots een bijzonder flauwe film. Maar omdat de gesprekken nooit vervelen is het makkelijk om je aandacht volledig aan de film te schenken, waardoor de informatiestroom makkelijk op te nemen is. Het doet denken aan Finchers Zodiac, dat een zware informatiestroom volledig uitbouwde op zeer frequente dialogen.

In Amerika wordt de film al bejubeld als "generatiedefiniërend" en "de beste film van het jaar". Waar ze dat precies vandaan halen is mij volledig ontgaan. Dit is vooral een film over de oprichting van Facebook, en dat was voor mij eigenlijk wel een verrassing. Je verwacht - zeker met de opmerkingen uit de USA in het achterhoofd - een commentaar op de sociale situatie die er nu heerst. Een kijk naar het effect dat Facebook gehad heeft. Maar dat komt allemaal nooit ter sprake, en in de plaats daarvan is The Social Network's "B-kant" een verhaal vol platgelopen paden als macht en verraad. Niet dat dat slecht gedaan is: naar het einde toe is er bijvoorbeeld een moment tussen Zuckerberg en mede-oprichter Eduardo Saverin waarbij je hart bijna breekt. Maar iets nieuws is dat niet. Om nog maar eens terug te keren op Benjamin Button: de regisseur lijkt zijn scherpe kant kwijtgespeeld te zijn, en neemt de laatste tijd betreurenswaardig weinig risico's. Mogelijk het enige interessante facet is de manier waarop "de Harvard-ervaring" naar het internet wordt gehaald, waar het weinig verschilt van de normale speelplaats-omgang die wij allemaal hebben meegemaakt. Maar wordt daar ooit expliciet een punt over gemaakt? Betekent die analogie iets? Neen, het lijkt door het gebrek aan aandacht zelfs veel op toeval. Het is jammer dat er niet meer met de mogelijkheden werd gedaan, mede omdat de film een behoorlijk slap einde kent. Niet onlogisch ook: we zitten momenteel op het hoogtepunt van Facebook, waardoor deze film ongetwijfeld te vroeg gemaakt werd. De slotscène komt heel erg plots en hapert duidelijk in de natuurlijke opbouw die een climax hoort te definiëren. Het lijkt mij meer dan waarschijnlijk dat ook Facebook ooit zijn relevantie zal verliezen: dat was het moment om deze film te maken, nu is het gewoonweg te vroeg.

The Social Network is dus het verhaal van een jongen die miljardair werd, waardoor hij distantieert van zijn vrienden en een paar rechtszaken te verduren krijgt. Is het dat waard? Zijn menselijke aspecten in het leven belangrijker dan tonnen geld? Wat je mening daarover ook moge zijn: na het zien van deze film zal daar niets aan veranderen. Door deze oppervlakkigheid weet de film ook geen al te diepe indruk na te laten. Maar als we al de commentaar op wat deze film niet is even achterwege laten is The Social Network wel degelijk een ijzersterke prent. Qua cinematografie en camerawerk is David Fincher subliem als altijd, en ook de sterke soundtrack van Trent Reznor (van Nine Inch Nails) is misschien wel onverwacht, maar ook een grote meerwaarde. In de cast zitten een paar dubieuze beslissingen. Zo krijgt Rashida Jones een veel te kleine rol voorgeschoteld en mist er een onbepaalde chemie tussen de Winklevoss-broers. De reden daarvoor is omdat beide rollen door Armie Hammer gespeeld worden: hij doet dat goed, maar het is quasi onmogelijk om een echte relatie neer te zetten tussen twee personages die je zelf speelt. Onnodig experiment. Maar daarnaast staat Andrew Garfield heel sterk te acteren en ook Justin Timberlake overtuigt verrassend genoeg (de eerste film waar hij geen flashbacks naar *Nsync oproept?). Maar hoofdrolspeler Jesse Eisenberg steelt zowat elke scène waarin hij rondloopt. Hij werd al eens beschreven als een tweede Michael Cera, maar na The Social Network zal je dat niet vaak meer horen. Hij creëert moeiteloos een interessant, vermoeiend personage: een zelfvoldane eikel waar je toch sympathie voor voelt. Eisenberg weet de ironie van het personage (dat het grootste sociaal netwerk werd opgericht door een asociale eenzaat) perfect vast te leggen en levert een bijzonder sterke prestatie. Maar toch... het had zoveel meer kunnen zijn. Generatiedefiniërend is dit allerminst niet. Maar aan de andere kant heb ik mij twee uur sterk geamuseerd met een film over Facebook, dat is ook een zekere verdienste.



Ook te lezen op Filmorama

Geen opmerkingen:

Een reactie posten