22 juli 2012

Over Aliens: we need to talk about Ripley

We weten allemaal wel dat Aliens één van de beste sequels en actiefilms aller tijden is, en dat, ondanks dat het vooral een briljant goed opgebouwd knalfestijn is, er ook thematisch wel een en ander over te zeggen valt. Want de film gaat uiteindelijk vooral over moederschap: de xenomorph queen, Ripley's relatie met zowel Newt als de rest van de crew en de arme zielen die 'bezwangerd' worden door een facehugger. En hoewel het een beetje raar is om dat als thema voor een halve horrorfilm te gebruiken (was James Cameron's vriendin tijdens het schrijven van Aliens misschien over tijd?), is het veelzeggend dat iets dat vooral als viscerale ervaring wordt onthouden, toch vooral sterk gegrond is in empathie en zelfs met een beetje intelligentie benaderd kan worden. Dat gezegd zijnde: ik kreeg gisteren nog eens een bovennatuurlijke drang om Aliens te kijken (dat komt wel eens vaker voor, deze keer was de trigger de briljante stage-musical 'Starship'), en ik zit sindsdien met een gevoel dat ik maar niet van me af kan werpen: de climax van Aliens is eigenlijk toch wel behoorlijk ziek.

Laten we eerst vaststellen dat de xenomorphs (oftewel "de aliens", als je iemand bent aan wie ik me enorm hard stoor) niet kwaadaardig zijn. Ze zijn eigenlijk gewoonweg een ras roofdieren: het houdt binnen de wetten van de natuur steek dat ze ons zouden aanvallen en doden. Niet anders dan dat je binnen de verkeerde situatie ook gedood zal worden door een grizzlybeer. Beren zullen het dan wel doen voor het voedsel, terwijl xenomorphs zichzelf via ons voortplanten, maar beide doen het dus simpelweg voor de verdere overleving van hun eigen soort. Dat maakt van grizzlyberen niet plotseling kwaadaardige en afschuwelijke wezens, maar uiteraard wel tot gevaarlijke beesten die je niet als huisdier moet proberen te nemen. Exact dezelfde situatie als xenomorphs. (1)

Binnen die context is het ook logisch dat er zoveel xenomorphs gedood worden in Aliens. Want als we de vergelijking dan doortrekken, is dat ongeveer hetzelfde als opgesloten zitten in een bos vol wilde grizzlyberen. Zelfverdediging, doden of gedood worden. Je mag dan nog de meest pacifistische dierenvriend ter wereld zijn: als je deze gevaarlijke wezens niet doodt, ga je er onherroepelijk zelf aan. So far so good.

Maar aan het einde, en dan specifiek de eerste van de twee climaxen, wordt Ripleys motivatie plots een beetje..... verontrustend. In feite kan je zeggen dat de hele film, voor Ripleys personage, eruit bestaat dat ze over het verlies van haar dochter probeert heen te komen. Door haar 58 jaar durende cryogenische slaap heeft ze het leven van haar dochter gemist, en doordat ze het Aliens-team weet te leiden, zich kan ontfermen over Newt en hier en daar ook nog eens wat xenomorphs kan afknallen, kan ze zich daar overheen zetten. Aan het einde raakt ze Newt kwijt en moet ze het kind terughalen uit het hol van de leeuw, en komt ze de koninging tegen. Hier verbrandt ze alle eieren (en dus onschuldige kind-xenomorphs), wat je kan zien als hét grote moment binnen haar catharsis, alvorens naar het schip te ontsnappen. En dat komt eigenlijk toch al flink in de buurt van gevaarlijk psychopatisch gedrag. Aangezien we hebben vastgesteld dat de soort op zich niet kwaadaardig is, zijn de baby's dat ook niet. Het zijn arme jonkies die zich van geen kwaad bewust waren die tijdens dit heroïsche moment worden afgeslacht, gewoonweg omdat Ripley toevallig één negatieve ervaring met een xenomorph heeft gehad. De heldin van de Alien-franchise is simpelweg een extremistische speciesist.

Om de analogie nog eens even voor u door te trekken: een grizzlybeer heeft ervoor gezorgd dat Ripley 58 jaar van huis is en het leven van haar dochter mist. Als reactie vermoordt ze een hele groep onschuldige berenwelpjes. Ehhhh, Kim de Gelder much?


Dat zou nog eens een toffe sequel op Grizzly Man zijn, niet? Timothy Treadwells vriendin heeft het slot als bij wonder overleefd, en loopt nu doorheen het reservaat om baby beertjes levend te verbranden.

Om het nogal discutabele gedrag van onze protagonist helemaal te onderstrepen krijgt Ripley trouwens nog, zeer duidelijk, de keuze om dit te doen. Ze heeft haar vlammenwerper op de eieren gericht, waardoor de koningin ervoor zorgt dat de normale xenomorphs ("de werkers", zeg maar) afstand nemen. Ripley en Newt krijgen een vrijgeleide om te ontsnappen. Daar komt nog eens bij dat al die eieren sowieso al op een plaats die vijf minuten later zal ontploffen liggen, dus die baby-xenomorphs zijn sowieso al compleet ten dode opgeschreven, ondanks wat er gebeurt. Maar neen, Ripley moet haar en Newts leven op het spel zetten door de koningin flink pissig te maken, gewoon zodat ze zelf de trekker kan overhalen en en al deze onschuldige babies eigenhandig kan afslachten.

VROUWEN!!!


(1) Dat geldt misschien net iets minder als je Prometheus meerekent. Maar hey: fuck Prometheus.

...ja goed, Prometheus was wel ok. Maar als je die film tot canon binnen de Alien-franchise rekent scheelt er iets met je.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten