25 november 2010
Dazed and Confused (1993)
De psychedelische hippies van de 60's, de flamboyante 80's disco of de turquoise trainingsbroeken en grunge van de 90's: elk decennium van onze moderne cultuur vult zijn eigen unieke definiëring anders in. De 70's worden wat dat betreft vooral bepaald door de mentaliteit: de jeugd in die tijd bestond voor een groot deel uit slackers die met niets anders bezig waren dan feestjes, hun hoeveelheid weed en de populaire muziek. Oftewel: Sex, Drugs and Rock 'n Roll!Het is de laatste schooldag, de zomer staat voor de deur, de vogeltjes fluiten en laatstejaars ontgroenen de nieuwelingen door ze te vernederen of een ravage aan te richten op hun achterwerk. Vanuit dit gegeven introduceert Linklater een tiental personages, en daar houdt het ongeveer op. Net als in veel van zijn andere films (waaronder het populaire Before Sunrise en Before Sunset) verloopt Dazed and Confused zonder een duidelijk plot te introduceren. Van een traditioneel narratief is
geen sprake, het voelt aan alsof iemand een camera heeft vastgenomen en afwacht wat er allemaal nog zal gebeuren. Alsof hij een antropologische documentaire aan het draaien is volgt Linklater de personages een slordige 24 uur lang, zonder dat er eigenlijks iets noemenswaardig gebeurt. Oppervlakkig gezien klopt die aanname: veel meer dan een dag school en 's avonds een feestje zien we niet, en dat zal sommige mensen afstoten. Door de combinatie van het hoge tempo en de compacte speelduur zal Dazed and Confused nooit vervelen, daar krijgt het de kans niet toe, maar de film zal volgens sommigen ongetwijfeld wat drive missen. Motivatie, een doel, duidelijk aangegeven hoofdpersonages: het ontbreekt allemaal. Maar de film heeft dat in feite absoluut niet nodig, want dit is niet zozeer verhalende cinema als misschien wel de ultieme coming-of-age film.Een greep uit de personages: Randall 'Pink' Floyd (Jason London), de populaire atleet wiens nieuwe stoner-vriendenclubje voor problemen zorgt. Mitch, de eerstejaars die Randall als mentor leert kennen. Mike (Adam Goldberg) en Tony (Anthony Rapp), twee geeks die voor een keer ook eens gaan fuiven. Fred O'Bannion (Ben Affleck), die zijn laatste jaar opnieuw doet en nu opnieuw de eikel mag uithangen. Slater (Rory Cochrane), de ultieme stoner die altijd high rondloopt en zich vragen stelt over aliens en of George Washington zelf geen pothead was. En dan is er nog Wooderson (Matthew McConaughey), die jaren
geleden afgestudeerd is maar bij de jongeren blijft rondhangen omdat hij zijn status niet wil opgeven. Dat, en de meisjes natuurlijk ("I love high school girls man: I get older, they stay the same age."). Volgens sommigen zijn dit stereotypen, maar niets is minder waar: dit zijn juist de archetypen van de schoolperiode, die zelfs buiten de 70's herkenbaar zijn. Zij vormen de kracht van Dazed and Confused, want in tegenstelling tot veel gelijkaardige films zijn deze personages veel meer dan deze korte beschrijving. Dit zijn diepgaande, veelgelaagde personages die niet beperkt blijven tot één duidelijke karaktertrek. Je voelt oprechte sympathie voor Pink, een soort triestige haat voor O'Bannion en een meelevende afkeer voor Wooderson. Het kan bijna niet anders of deze film is autobiografisch: de personages voelen gewoon ècht aan. Het zal uiteindelijk ook wel geen toeval zijn dat Linklater een aantal processen cadeau kreeg van zijn jeugdvrienden, maar door uit zijn eigen ervaring te putten is Dazed and Confused pakken interessanter dan veel van zijn genregenotenTussen al de banale gebeurtenissen door vinden een groot deel van deze personages levensbepalende momenten van helderheid, dewelke met een ongezien krachtige subtiliteit neergezet worden. Aangezien dit in feite een tienerkomedie is verwacht je zo'n ingetogen aanpak niet: wanneer een personage zich plots realiseert wat hij met zijn leven gaat doen verwacht je vuurwerk, overacting en een muzikaal orgasme, maar in Dazed and Confused wordt zo'n moment meegegeven met één enkele blik. Dat is een ode aan de acteurs (deze film heeft bijzonder veel huidige sterren voortgebracht), en door die intieme aanpak ervaar je Dazed and Confused veel sterker dan menig ander coming-of-age verhaal. En dat zit dan ook nog eens verpakt in een bijzonder authentieke en sfeervolle film. Bekijk bijvoorbeeld onderstaande scène eens.
De manier waarop McConaughey als een koning binnenloopt, die fenomenale muziek (naast Dylan staat de soundtrack vol met meesterwerken van ondermeer Alice Cooper, Aerosmith, Black Sabbath, Foghat, Lynyrd Skynyrd, Deep Purple, Kiss, etc. etc.) en dan is er nog die prachtige aankleding van set én kostumering. Het zorgt ervoor dat Dazed and Confused een complete film is: je leeft mee, geniet van elke seconde en kan eigenlijk niet wachten om de avond met deze personages nog eens opnieuw te ondergaan. Een meesterwerk.
Abonneren op:
Reacties posten (Atom)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten