1 augustus 2011
Lupin III: The Castle of Cagliostro (1978)
Hayao Miyazaki, een levende legende. De grote pief van de Oosterse animatiefilm. De enige niet-Engelstalige persoon die een Oscar voor beste animated feature bezit. De Messias van de animé. De Obama der tekenfilms. Enfin, die Miyazaki, dat is me er wel eentje. Met een handvol van de beste animatiefilms aller tijden op zijn palmares heeft die man een ijzersterke reputatie, een grote fanbase en een onwaarschijnlijke hoeveelheid krediet opgebouwd.Maar zijn filmdebuut valt eigenlijk moeilijk te vergelijken met Miyazaki's verdere oeuvre. The Castle of Cagliostro is niet zomaar een opzichzelfstaand werk, maar een onderdeel van de Lupin III reeks. Een franchise die bestaat uit manga, een tv-serie, tv-films, tv-specials en een handvol films die een grote release kregen: The Castle of Cagliostro was de tweede feature film binnen deze serie. Als je een film op zo'n stevige fundering op moet zien te bouwen, is er altijd een heel reëel gevaar aanwezig dat nieuwkomers zich buitengesloten zullen voelen. Het is immers niet evident om iedereen aan te kunnen spreken, en in vele gevallen wordt de basis ofwel niet uitgelegd (vervelend voor nieuwelingen), ofwel wordt het op een weinig subtiele manier allemaal te snel vermeld (wat dan weer vervelend is voor fans van de serie). Miyazaki's grootste verdienste in deze film is misschien wel dat hij deze val vakkundig heeft kunnen ontlopen.
Het enige echte probleem met deze film is de animatie. In het eerste geval is die qua stijl niet altijd even geweldig, al is dat uiteraard puur smaakgebonden. Het is niet die nogal typische Japanse stijl vol scherpe neuzen en gigantische ogen, maar eerder... wel, ik zou zeggen een soort realisme als Cowboy Bebop, maar dan getekend als een heel wat minder slordige vorm van Shin Chan. Het is zeker niet lelijk en op vlak van omgevingen kan je de film weinig verwijten, maar sommige personages missen bij momenten visueel een beetje diepte. Wat echter niet door smaak kan afgewimpeld worden is de animatie zelf, die veel goedkoper oogt dan latere Miyazaki-werken. Gezien het geen heel grote productie is (en inmiddels al ruim dertig jaar oud is en dus volledig met de hand getekend werd), kan ik daar begrip voor opbrengen, maar verwacht niet de vloeiende, 30 frames per seconde animatiestijl waar we tegenwoordig aan gewend zijn. Cagliostro is zeker niet slecht qua animatie en het heeft wel een zekere charme, maar die charme kan niet vergeleken worden met de pracht van Miyazaki's latere werken.
De achtergrond en de relatie tussen de vijf personages die aan de franchise gebonden zijn worden namelijk heel goed neergezet. Toegegeven, het zijn niet de meest uitgediepte personages, maar toch voelt het op geen enkel moment geforceerd aan. Of het nu via dialoog uitgelegd wordt of iets fijnzinnigere situaties het over moeten brengen; de film maakt duidelijk wie wie is, zonder dat dat op een al te lompe manier gedaan wordt. We krijgen geen inleidende tekst als "Dit is Lupin, hij is een dief. Dit is zijn kompaan", of iets gelijkaardig. Als kijker die geen idee heeft wat een Lupin III nu precies is kon ik dat meer dan appreciëren. Je bent niet die idioot die nog even gebriefd moet worden terwijl de rest geïrriteerd op jou zit te wachten.
Kort samengevat: Lupin III is theoretisch gezien de kleinzoon van Arsène Lupin, een fictief personage bedacht door Frans schrijver Maurice LeBlanc. De originele serie was één van de eerste animé-series die naar een volwassen publiek gericht werd en zou over de jaren een gigantische fanbase ontwikkelen in Japan. Het verhaal van deze film is daarmee slechts één van de vele avonturen van Lupin de derde, die zelf ongeveer gezien kan worden als een Oosterse Robin Hood: een goedhartige dief, die vooral van de rijken/slechteriken steelt. In The Castle of Cagliostro onderzoeken Lupin en zijn kompanen een valsmunterij-zaak en proberen ze een prinses te redden van de kwaadaardige Graaf Cagliostro.
Het verhaal doet de ronde dat Steven Spielberg en George Lucas grote fans van deze film zouden zijn. Spielberg wordt zelfs geciteerd (al is daar niet meteen een duidelijke bron voor te vinden) dat hij The Castle of Cagliostro "één van de beste avonturenfilms ooit" genoemd zou hebben. In hoeverre dit op waarheid berust is moeilijk te zeggen, al heeft die Spielberg-quote het wel tot op het DVD-doosje geschopt. Goed, DVD-citaten moet je tegenwoordig met een flinke korrel zout nemen (mijn verbazing was groot toen I Am Legend toch niet "one of the greatest movies ever made" bleek te zijn), maar het zou me op zich allerminst verbazen moest Spielberg dit effectief gezegd hebben (of George Lucas dat ook vindt kan mij - en hopelijk ook jou - al lang niets meer schelen). De sfeer die doorheen deze film heerst kan makkelijk met Indiana Jones vergeleken worden: de mix van avontuur, actie en humor, het coole, niet altijd even serieuze hoofdpersonage, de sterk aanwezige sidekicks, ... Het heeft dezelfde losse, amusante toon als Indiana Jones, zonder dat de actie of het avontuur daardoor te slap uitvalt. En om die verhouding in balans te krijgen is flink wat fingerspitzengefühl van de regisseur vereist. Het is niet alleen een kwestie van alles fris te houden, maar ook om je hele film één stabiel gevoel mee te geven. Dat is tegenwoordig vaker en vaker in probleem, denk bijvoorbeeld maar aan de Transformers-franchise die onder een karrenvracht misplaatste 'humor' gebukt gaat.
Zoals je ook wel zou verwachten ligt het tempo van The Castle of Cagliostro daardoor vrij hoog. Het ruim anderhalf uur is een flinke trip zonder dat er ooit een doods moment in zit. Narratief belangrijke scènes worden gered door de dialoog en toffe personages, actiescènes zijn zeer intens (en door de toevoeging van swingende muziek een genot om volgen), en als de film op een bepaald moment over dialoog noch actie beschikt wordt er wel een of ander James Bond-achtig gadget bovengehaald. Daardoor is de film ook redelijk divers: achtervolgingen per auto of te voet over daken, gevechten met zwaard of pistolen, en een climax in een kerktoren die sterk doet denken aan die van The Great Mouse Detective. Er gebeurt veel in de film zonder dat het repetitief wordt, en daardoor is het allemaal heel erg veel fun. Het voelt nooit aan alsof er een lege pagina in het script gelaten werd om een actiescène in te voegen, maar alles werd in functie van het plot geschreven. In min of meer elke actiefilm die tegenwoordig gemaakt wordt dienen de actiescènes geen echt nut. Als er al relevante informatie aan het publiek verteld moet worden gebeurt dat na de actiesequens wel even verbaal. In het script moet zoiets staan als "EXPLOSIE! KNAL BOEM ratatata alleskapotalleskapotalleskapot - Janneke vertelt Mieke welk plot-device hij net gezien heeft". Die halfbakken actiefilm-mentaliteit vinden we hier gelukkig niet terug.
Het enige echte probleem met deze film is de animatie. In het eerste geval is die qua stijl niet altijd even geweldig, al is dat uiteraard puur smaakgebonden. Het is niet die nogal typische Japanse stijl vol scherpe neuzen en gigantische ogen, maar eerder... wel, ik zou zeggen een soort realisme als Cowboy Bebop, maar dan getekend als een heel wat minder slordige vorm van Shin Chan. Het is zeker niet lelijk en op vlak van omgevingen kan je de film weinig verwijten, maar sommige personages missen bij momenten visueel een beetje diepte. Wat echter niet door smaak kan afgewimpeld worden is de animatie zelf, die veel goedkoper oogt dan latere Miyazaki-werken. Gezien het geen heel grote productie is (en inmiddels al ruim dertig jaar oud is en dus volledig met de hand getekend werd), kan ik daar begrip voor opbrengen, maar verwacht niet de vloeiende, 30 frames per seconde animatiestijl waar we tegenwoordig aan gewend zijn. Cagliostro is zeker niet slecht qua animatie en het heeft wel een zekere charme, maar die charme kan niet vergeleken worden met de pracht van Miyazaki's latere werken.Moge het duidelijk zijn: Miyazaki heeft zijn start niet gemist. Dit is een sterk genietbare, heel erg toffe animatiefilm die iedereen zal kunnen onderhouden. Binnen Miyazaki's universum (of zijn het meerdere universa?) is het echter wel een film die de stempel van zijn regisseur niet echt draagt. De film is veeleer gegrond in realisme, en hoewel daar uitzonderingen op zijn (een auto die tegen een quasi verticale muur oprijdt, bovennatuurlijk goede huurmoordenaars, etc.), kan je The Castle of Cagliostro moeilijk fantasy noemen. Geen vreemde creaturen, geen geesten, geen zwevende kastelen en geen vliegende varkens. Hoewel het absoluut geen film is waar hij zich voor moet schamen - integendeel - is er een reden waarom het Ghibli-stempel achteraf niet op deze film gedrukt werd. Dat zou pas bij Nausicaä of the Valley of the Wind veranderen: ook een film die in een pre-Ghibli tijdperk werd geproduceerd, maar die tegenwoordig toch in de geschiedenis van het productiehuis wordt opgenomen. The Castle of Cagliastro staat daarvoor te ver verwijderd van de typische Ghibli-film, maar laat u daardoor niet afschrikken om het een kans te geven. De hand van de meester is misschien nog niet overduidelijk, maar die was ook niet helemaal nodig. Hij mag dan wel niet zo memorabel zijn als Miyazaki's latere werken, maar The Castle of Cagliostro is boven alles een heel erg amusante zit.
Abonneren op:
Reacties posten (Atom)
heel graag zou ik willen weten hoe ik aan de animatie DVD (engels) zou kunnen komen. Liefst ook de NL versie....
BeantwoordenVerwijderenKun je me helpen?
Groet wendy
WLGKROESE@hotmail.com
Dat varieert een beetje van geval tot geval, vrees ik. Het is pas sinds Spirited Away dat Ghibli-films degelijke uitgaven krijgen in de benelux. De oudere werken zal je uit bijvoorbeeld Engeland moeten overhalen (meer dan genoeg webshops daarvoor), en dan kan je Nederlandse dubs of ondertiteling nu eenmaal vergeten.
BeantwoordenVerwijderenEigenlijk hoop ik er een beetje op dat we alle films in een degelijke uitgave mogen verwachten, aangezien ze nu op bluray worden overgezet. Maar op dit moment is het eigenlijk behelpen met het internet.