11 mei 2012
The Avengers
Maar goed, omdat ik doe alsof ik een serieuze schrijver ben, doe ik dus ook alsof ik research doe. Daarom kan ik nu dus zeggen dat al de vorige Marvel films (die vanaf The Avengers waarschijnlijk als "de prequels" gekend zullen worden) ongeveer in dezelfde groep te plaatsen zijn. Stuk voor stuk slagen ze er in om hun personage zeer goed neer te zetten: na elke film heb je wel een goed idee van het wie, hoe en waarom van de centrale superheld. Maar verder verzuipen ze allemaal in saaie plots, een karrevracht aan plooien die makkelijk gladgestreken hadden kunnen worden en fantastisch onderwelmende, compleet vergeetbare actiescènes. Vooral de laatste twee films, Thor en Captain America, hebben naast hun held helemaal niets te bieden. En aangezien Iron Man 2 niet eens een nieuwe held heeft om neer te zetten is dat dan ook met voorsprong de slechtste film van de hoop.
Maar nu is The Avengers er, en het is dankzij die hoop matige films (Iron Man reken ik hier trouwens niet bij, want die is eigenlijk toch wel heel goed) dat The Avengers zo goed is geworden als hij uiteindelijk is. Want op een hoop twijfelachtige individuen na zijn wij hier immers niet zo bekend met überamerikaanse nerdcultuur als Captain America en de stripheldversie van Thor. Persoonlijk ben ik in mijn jeugd enkel écht in contact gekomen met de Hulk, en dat was dan nog de briljant foute Lou Ferrigno TV-serie, dus echt helemaal canon zal dat ook wel niet zijn. Naar ik mij heb laten vertellen horen Spider-Man en Wolverine - twee helden die wij hier in Europa wel al eens geïmiteerd hebben op de speelplaats - normaal ook tot The Avengers, maar gezien Marvel de rechten van die franchises al lang geleden uit handen heeft gegeven blijven we, in mijn ogen alleszins, achter met De Hulk en Vrienden.
Maar de kracht van The Avengers bestaat er dus uit dat al die figuren hun eigen film hebben gehad waarin we ze hebben leren kennen. Bijgevolg hebben we hier te maken met uitgewerkte personages die gedefinieerd worden door hun herkenbare karakters, en niet alleen door hun idiote kostuums. Ook voor niet-comic geeks. En eigenlijk ook wel voor mensen die de vorige films niet gezien hebben, al zullen die aanvankelijk (vanzelfsprekend) wel een beetje meer last hebben met het aftasten van de spanningen rond deze karakters.
The Avengers is niet de balls to the wall non-stop actiefilm die je er misschien van zou verwachten. Van de 135 minuten - die trouwens aan zo'n verschroeiend tempo voorbij vliegen dat zelfs The Flash er jaloers op zou zijn (jaja, zie mij eens halfbakken pogingen ondernemen om comic-referenties maken) - bestaat toch zeker de helft uit sobere dialogen. En waar die momenten in andere Marvel films vaak een beetje geforceerd en onhandig overkomen, is dit misschien wel het sterkste aspect van The Avengers.
Laat mij eerst zeggen dat het verhaal van The Avengers eigenlijk op niks trekt. Loki wil de wereld veroveren met MacGuffin X, en daar houdt het ook ongeveer op. Verder had ik na afloop geen idee hoe Loki daar juist hulp van aliens voor krijgt, waarom hij dat doel überhaupt heeft en wel meer van dat soort zaken dat in andere films heel belangrijk zou zijn. Het zal allemaal vast wel ergens een keertje vermeld worden, maar er wordt zo weinig nadruk op gelegd dat het compleet verloren gaat tussen de bijzonder pompeuze techno-babble en karakter-introducties.
Maar wanneer dat spel eenmaal op poten staat ontplooit zich een wonderbaarlijk goed scenario (dat rommelige begin moet je er maar bijnemen) waar andere superheldenfilms maar van kunnen dromen. Kijk, The Avengers is vooral geen The Dark Knight, wat nog steeds met enig gemak de beste superheldenfilm is. Dark Knight probeerde om de natuur van de superheldenfilm compleet om te gooien naar een meer respectabele, hoogstaande en misschien wel hautaine vorm van film. Het overbrugt één van de ultieme subgenres van entertainmentcinema , ontdoet het van alle gekkigheid en zelfrelativering en behandelt het met een serieux die, als je er even van een afstand naar kijkt, eigenlijk compleet misplaatst is voor het medium. Nogmaals, The Dark Knight is de beste superheldenfilm, maar het is vooral een uitzondering. Het succes van The Dark Knight is door Hollywoodstudios compleet verkeerd geïnterpreteerd, en sindsdien is het noodzaak dat alle blockbusters duister zijn en zichzelf compleet serieus nemen, terwijl de essentie van Nolans succes (dat het gewoon een goedgemaakte, sterk geschreven film is) compleet genegeerd wordt. Want als er iets typisch Hollywood is, dan is het dat enkel de oppervlakkige, sensorisch waarneembare details van kassuccessen gekopieerd worden. Allemaal goed en wel, maar onrechtstreeks is The Dark Knight daardoor op een manier dus wel mede verantwoordelijk voor de abysmale toestand van de huidige blockbuster. Wel, The Avengers breekt die trend opnieuw door niets anders te bieden dan, weliswaar goedgemaakte en zeer creatieve, maar nog steeds enkel en alleen dikke fun. Er zijn hier geen diepgaandere thema's te vinden, dit is geen spiegel voor de huidige maatschappij, de karakters die in voorgaande films gecreëerd werden evolueren hier voor geen meter, ... Het is slechts een vehikel met als enige doel zoveel mogelijk positieve reacties bij zijn publiek uit te lokken. En daar is niets mis mee.
Want boven alles, nog meer dan dat het een superheldenfilm is, is het een Joss Whedon film. De man is, net als Edgar Wright, een komisch genie die nog nooit gewoon "een komedie" heeft gemaakt. Hetgeen wat The Avengers echt doet slagen is immers de interacties tussen al deze grote persoonlijkheden. De manier waarop de vier grote personages - die op zichzelf al eerder een film gedragen hebben - met elkaar omgaan is fantastisch, en voelt vooral heel erg natuurlijk aan navenant hun karakter. Tony Stark bijvoorbeeld, nog steeds een arrogante zelfingenomen diva, botst maar al te vaak met de ouderwetse natuurlijke leider die Captain America is. Maar in zijn wetenschappelijke kennis vindt hij wel een wederzijds respect voor Bruce Banner, en ontwikkelt zich er een vriendschap tussen de twee. Weliswaar met de nodige pogingen om een echte hulk-out te zien. Het speelt allemaal heel slim in op de karaktertrekken die we kennen, en is daardoor een genot om te zien ontwikkelen. Eerdere Marvel-films hadden ook al eens van dat soort momenten (I NEED A HORSE), maar nooit de constante aanwezigheid die het hier is. Daarnaast maakt hij ook perfect gebruik van zijn ensemble, en krijgt elk personage voldoende schermtijd om zijn aanwezigheid niet alleen acceptabel te maken, maar zelfs noodzakelijk. En dat is iets wat volgens mij niemand op voorhand had durven hopen.
Maar de reden waarvoor iedereen naar dit soort films gaat kijken is natuurlijk de actie, waar veel mensen het blijkbaar heel erg warm van krijgen. Of, zoals Joss Whedon het zel zei "Superhero movies aren't just eye-candy, they're eye-truffles". En hoewel ik dat citaat volslagen idioot vind in verband met superheldenfilms als genre, is het wel heel accuraat voor The Avengers.
Het doet eigenlijk heel veel dingen op een heel slimme manier. Het beperkt de scope van de alien-aanval bijvoorbeeld tot een paar straten, wat compleet tegen de normale intuïtie lijkt te zijn, maar daardoor blijft de hele sequens wel zeer sterk geconcentreerd en overzichtelijk. Zeer belangrijker is dat er eindelijk eens voor een eindeloze voorraad gezichtsloze trawanten gekozen werd, in plaats van te kiezen voor één groot, dramatisch één-tegen-één gevecht. Gevolg daarvan is dat je de superhelden niet ziet strijden tegen een gelijkwaardige krachtpatser, maar ze wel constant handenvol henchmen ziet verslaan. En dat is eindeloos veel leuker. Dramatisch gezien houdt het misschien minder steek, maar aangezien dat drama in vorige Marvel-films toch niet werkte is dit de enige juiste keuze.
Want als je iets schijnbaar negatiefs over The Avengers kan zeggen, is het wel dat er geen spanning is. Je twijfelt geen moment aan een happy ending, en er wordt zelfs niet eens geprobeerd om je dit wijs te maken, want in feite bestaat het scenario van The Avengers uit slechts twee aktes. Wederom: verhalend misschien een vreemde en oninteressante keuze, maar plotgewijs gewoon zoveel leuker dan 'de prequels'.
En daardoor is het laatste half uur dus niet zozeer een strijd 'om de mensheid te redden', maar wel een half uur 'The Avengers doen heel erg veel coole shit'. Illustrerend voor het verschil: in de eerste Iron Man was dé grote actiescène tegen Jeff Bridges in een gelijkaardig kostuum (de eerste telt niet echt mee, gezien het pak van Stark). Tony Stark is in het voordeel, maar dan komt hij in het nadeel en, tegen alle verwachtingen die Hollywood verwacht dat wij hebben in, overwint hij toch. In Iron Man 2 is er wel een hoop slachtvee voorzien, wat resulteert in een finale waar Iron Man en zijn compaan deze figuren allemaal verslaan in een grondgevecht, om het daarna tegen de echte grote vijand op te nemen (de gelijkenis met Power Rangers is treffend). Maar in de finale van The Avengers zien we Iron Man constant rondvliegen en kanonnenvoer verslaan door optimaal gebruik te maken van zijn krachten. Niet enkel opgevoerde kung fu duels, maar een Iron Man die rondvliegt, een tegenstander tackelt, een andere neerschiet, zichzelf met stuwraketten wegforceert, in een neerwaartse duik doorheen een vijandelijk toestel vliegt, een aantal raketten lanceert naar andere slachtoffers, een koprol doet en in extra tijd de beslissende penalty binnentrapt en zo de wereldbeker wint. Het is een aaneenschakeling van heel toffe actie-beats die een mini-narratief vertellen, en doet daardoor veel meer denken aan iets als Shoot em Up dan aan normale superheldenfilms. En daarmee is het makkelijk, makkelijk, de beste actieclimax die het genre ooit gekend heeft. Er is nog nooit een film geweest waar ik mensen die het 'voor de actie kijken' kon begrijpen, maar The Avengers komt wel héél dicht in de buurt. Geen andere actieclimax van de voorbije jaren komt nog maar in de buurt.
En in het verlengde van alles dat The Avengers goed doet, is er de Hulk. Het is altijd een lastig personage geweest om goed neer te zetten (referentiepunt: de vorige twee matige Hulkfilms) omdat het personage eigenlijk één grote contradictie is. Het is een soort Jekyll & Hyde verhaal, waar de Hulk als de slechte kant gezien wordt, en daardoor wordt het drama geplaatst bij Bruce Banner die er alles aan doet om niet te transformeren. Maar tegelijk is een agressieve Hulk die alles kapotslaat wel wat wij als publiek willen zien in een Hulkfilm. De Hulkfilms vertellen ons dat we die actiescènes waar we voor gekomen zijn juist moeten vrezen, maar in de aanwezige actiescènes geeft het ons wel die momenten waar we allemaal op zitten te wachten, waardoor we op dat punt dus moeten juichen voor wat we binnen het verhaal niet willen zien. Heel verwarrend allemaal. Maar in The Avengers krijgen we een veel logischere ontwikkeling (de Norton-film lijkt me dan ook niet echt canon te zijn voor The Avengers), om in de eindclimax ook nog eens al de beste momenten te krijgen. Mensen die altijd een écht goede Hulkfilm hebben willen zien: dit is em, en hij draagt de film niet eens.
En dus is The Avengers een film die zich alleen maar richt op het entertainen van zijn publiek. Loki verdedigt geen been-there-done-that levensfilosofie, Thor twijfelt niet plots aan zijn eigen krachten en Black Widow krijgt geen romantisch subplot opgedrongen. The Avengers speelt veel dichter bij de regels van stripboeken dan die van blockbustercinema, en is daarmee een verrassend frisse wind binnen de industrie. Een amusementsfilm waarmee je je met elk aspect kan amuseren: dat is zo verrassend zeldzaam dat het weer een geniale prestatie wordt.
Abonneren op:
Reacties posten (Atom)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten