29 januari 2012
Een verrassende terugblik op The Social Network
The Girl With the Dragon Tattoo draait in de bioscopen! Als voorbereidend werk heb ik niet alleen de Zweedse trilogie nog eens gekeken (dat blijven toch nog steeds redelijke draken - haha - van films), maar ook Finchers meest recente werk: The Social Network. Het is min of meer een jaar en drie maanden geleden dat ik The Social Network nog gezien had; een tijd waarin ik deze blog nog wanhopig probeerde te condenseren in vaste structuren en lay-outs, iets wat ik inmiddels duidelijk al lang heb opgegeven.Wat ik blijkbaar vooral heb overgehouden aan die film is het einde. Om de rand van arrogantie even te betreden en mezelf te citeren:
[...] omdat de film een behoorlijk slap einde kent. Niet onlogisch ook: we zitten momenteel op het hoogtepunt van Facebook, waardoor deze film ongetwijfeld te vroeg gemaakt werd. De slotscène komt heel erg plots en hapert duidelijk in de natuurlijke opbouw die een climax hoort te definiëren. Het lijkt mij meer dan waarschijnlijk dat ook Facebook ooit zijn relevantie zal verliezen: dat was het moment om deze film te maken, nu is het gewoonweg te vroeg.
De fout zat em namelijk niet zozeer in foute observaties of vergissingen, maar aan... moeilijk om een goede term te vinden zonder dat ik de geloofwaardigheid van al mijn eerder geschreven artikels een beetje in de voet schiet. Laten we zeggen: ervaring.
Als je kijkt naar het plot en het verhaal rond facebook klopt mijn punt nog volledig: het verhaal is niet helemaal af. Het is toch 'the rise of Facebook', en het zal nu nog steeds niet op zijn hoogtepunt zijn zeker? Want er komen vast nog heel veel gebruikers bij en.... ok,mijn kennis van Facebook is nog steeds onbestaand - zover ik weet dient de 'facebook-wall' om ons van Communistische Facebookgebruikers te scheiden - dus ik ga me er niet eens aan wagen, maar wat ik wél weet is dat Facebook nog niet gedaan is (toch?).
Maar het einde is dus allesbehalve te vroeg. Nu ik een jaar ouder en wijzer ben, zou ik het de perfecte climax noemen.
En het verschil tussen deze en vorige kijkbeurt (oftewel: wat ik in 2011 blijkbaar opgepikt heb), is dat ik personages niet meer als onderdeel van het verhaal beschouw. Vroeger zou ik zeggen dat een film een verhaal vertelt dat voortgestuwd wordt door personages. Nu zeg ik dat een film karakters volgt die een verhaal beleven. Twee compleet verschillende betekenissen.
Drama staat volledig op personages. Je creëert er empathie mee. Je zorgt dat kijkers zich in het verhaal kunnen plaatsen. Je zorgt er voor dat je verhaal voortstuwen. Maar uiteindelijk is een verhaal pas het vertellen waard als het zorgt dat personages erdoor veranderen, of je ze er beter door leert kennen. Je kan wereldschokkende verhalen vertellen, maar als dit geen heftig effect op een personage heeft zal dat niet goed overkomen op je publiek (regels van de kunst, natuurlijk, er zijn altijd genieën die dit soort zaken kunnen omzeilen).
Dat klinkt alsof ik tot op heden geen bal van film in het algemeen begreep. Maar kijk: ik weet dat dit de complete basis is. Dat iedereen die een beetje nadenkt over het creatieve en psychologische aspect van het vertellen van een verhaal, via eender welk medium, dat al lang beseft. En toen ik die recensie een jaar geleden schreef besefte ik dat ook. Maar toch, je kijkt naar The Social Network en vraagt je toch af waarom de film op zo'n anticlimax eindigt.
Nu begrijp ik dat het verhaal wél afgelopen is. De arc rond hoofdpersonage Zuckerberg is afgerond. Zijn onzekerheid en schijnbaar de wil om populair te zijn, dat zijn de twee drijvende krachten achter het verhaal: hij creëert Facebook om populair te worden, hij aanbidt Justin Timberlakes personage omdat dat alles is wat hij wil zijn. Maar uiteindelijk zien we dat het slechts een masker is, Rashida Jones' slotzin ("You're not an asshole Mark, you're just trying so hard to be") linkt rechtstreeks terug naar Rooney Mara's speech in de openingsscène ("You're going to go through life thinking that girls don't like you because you're a nerd. And I want you to know, from the bottom of my heart, that that won't be true. It'll be because you're an asshole."), en wanneer we de miljardair zien wachten of Mara zijn vriendschapsaanvraag (helemaal down met facebooktaal right here) zal aanvaarden weten we alles over dit personage. Hij begrijpt wat hij niet is, hij aanvaardt wat hij wel is. Het maakt niet uit hoeveel miljoen leden Facebook nog krijgt, het maakt niet uit of Mara zijn request aanvaardt: dat heeft verder geen effect meer op het basisthema rond Zuckerbergs karakter. Zuckerberg kan twee uur achter zijn laptop zitten en depressief worden, en Mara kan zijn request aanvaarden: voor dit personage verandert het niets. Het verhaal is afgelopen.
Maar waarom zag ik dat vroeger dan niet op die manier? Waarom was ik teleurgesteld dat het verhaal zo abrupt afloopt? Wel, het is heel simpel: het is een kwestie van ervaring. Ik ben ervan overtuigd dat de theorie hierrond door iedere filmliefhebber begrepen wordt. Maar dat wil niet zeggen dat je ook effectief op die manier naar een film kijkt. Het is makkelijk om de situatie van personages achteraf te bekijken, maar om tijdens het kijken te beseffen dat dit de essentie van het verhaal is: dat is niet zo evident. Dat is dus uiteindelijk het grote verschil tussen eind 2010 en begin 2012: ik keek deze keer naar een film over Marc Zuckerberg, en niet over Facebook. En de enige mogelijke reden die daarvoor bestaat, is dat ik genoeg films gezien heb dat ik er op een iets minder oppervlakkige manier naar kan kijken. Het is de reden waarom ik The Social Network nu een fantastisch meesterwerk vind, en vorige keer 'slechts' een technisch zeer goede film vond.
Elke dag leer je bij.
.
Abonneren op:
Reacties posten (Atom)
grappig dat je dan wel kan liken via facebook :P
BeantwoordenVerwijderen